“Hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn cắt giảm lượng lũ cho hạ du là tích cực và đến thời điểm hiện nay chưa có phản ánh chính thức việc các đơn vị vận hành hồ chứa thủy điện không thực hiện đúng quy trình vận hành đã phê duyệt”.
 >>  Người dân có thể kiện thủy điện vì xả lũ gây thiệt hại
 >>  “Phải truy tố hình sự chủ thủy điện xả lũ gây hại cho dân”

Đó là kết luận trong văn bản trả lời của Bộ Công thương đối với ý kiến của cử tri tỉnh Quảng Nam về việc điều chỉnh quy trình vận hành liên hồ chứa các hồ thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn thông qua đoàn Đại biểu Quốc hội Quảng Nam vừa được gởi đến đơn vị này.

Văn bản trả lời kết luận: “Việc xem xét trách nhiệm của các nhà máy thủy điện trong việc bồi thường thiệt hại cho người dân bị ảnh hưởng do lũ lụt là chưa có cơ sở”.

Lúc cao điểm mùa lũ 2013, thủy điện Đăk Mi 4 xả lũ đến 3.900m3/s

Văn bản số 102/BCT-TCNL của Bộ Công thương nêu rõ: Do ảnh hưởng của bão và áp thấp nhiệt đới gây mưa lớn ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên (từ ngày 14-16/11/2013), nhiều nơi lũ vượt mức lịch sử, gây thiệt hại nặng nề đối với một số tỉnh ở khu vực này, trong đó có tỉnh Quảng Nam.

Theo báo cáo của Sở Công thương tỉnh Quảng Nam và báo cáo của các chủ đầu tư nhà máy thủy điện trên địa bàn cũng như đoàn của Bộ Công thương đi kiểm tra vận hành hồ chứa thủy điện cho thấy, việc vận hành các hồ chứa thủy điện lớn ở tỉnh Quảng Nam đã thực hiện đúng theo quy trình vận hành liên hồ chứa (hồ A Vương, Sông Tranh 2 và Đak Mi 4) và quy trình của từng hồ đã được phê duyệt, không gây thêm lũ cho hạ du, đã góp phần cắt giảm đỉnh lũ và lượng nước lũ về hạ du trên các sông mặc dù các hồ chứa này không có nhiệm vụ chống lũ.

Theo báo cáo, tại hồ thủy điện Sông Tranh 2 từ 5 giờ ngày 15/11/2013 lũ về hồ trong 7 giờ đầu với lưu lượng từ 291m3/s đến 12 giờ 45 cùng ngày, lưu lượng đạt đỉnh 8.333m3/s (tương ứng với đỉnh lũ lớn nhất có chu kỳ lặp lại khoảng 70 năm), lưu lượng xả tại thời điểm này là 2.115m3/s; sau đó lưu lượng về hồ giảm dần.

 

Một số nơi ở huyện miền núi Phước Sơn bị ngập do thủy điện Đăk Mi 4 xả lũ

Trong 12 giờ đầu của trận lũ, hồ Sông Tranh 2 đã cắt giảm được 63% lượng nước lũ với dung tích 117 triệu m3. Tại hồ thủy điện Đak Mi 4, lưu lượng về đỉnh lũ đạt lớn nhất 4.360m3/s, hồ Đak Mi4 chỉ xả về hạ du lưu lượng lớn nhất 3.900m3/s và đã cắt được 10,6% lưu lượng đỉnh lũ.

Hồ chứa thuỷ điện A Vương bắt đầu xả tràn lúc 16 giờ ngày 15/11/2013 là 205m3/s, đến 20 giờ cùng ngày lưu lượng về hồ đạt đỉnh 898m3/s, trong khi đó hồ A Vương chỉ xả qua tràn lớn nhất là 793,8m3/s.

Còn lại đối với các công trình thủy điện hồ chứa nhỏ và tự tràn không có tác dụng điều tiết, giảm không đáng kể lưu lượng đỉnh lũ so với tự nhiên.

Bộ Công thương cũng cho rằng “vai trò các hồ chứa thủy điện lớn trên hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn cắt giảm đỉnh lũ và lượng lũ cho hạ du là tích cực, góp phần giảm mức ngập lụt cho hạ du và đến thời điểm hiện nay chưa có phản ánh chính thức việc các đơn vị vận hành hồ chứa thuỷ điện không thực hiện đúng quy trình vận hành đã được phê duyệt”.

Trong trận lũ lịch sử năm 2013 vừa qua đã gây thiệt hại khá nặng nề cho tỉnh Quảng Nam khi toàn tỉnh có 5 người chết do lũ; có 77.742 ngôi nhà bị ngập; 150 ha lúa vụ Đông và 1.045,7ha rau màu bị ngập úng. Ngoài ra, có 935 con gia súc và 23.750 con gia cầm bị lũ cuốn trôi.

Huyện Đại Lộc và Điện Bàn bị lũ cuốn trôi và thất thoát 27 tấn cá lồng bè; các kênh, bể hút bị sạt lở, bồi lấp 90.690m3. Mưa lũ cũng đã làm hư hỏng và sạt lỡ một số tuyến đường trên địa bàn tỉnh, làm gãy cầu Bình Đào (huyện Thăng Bình); 3 cầu treo bị đứt (huyện Nam Giang). Tuyến đường ĐT 616 có 4 điểm sạt lở; các tuyến đường giao thông từ trung tâm huyện về các xã ở huyện Nam Trà My bị sạt lở khoảng 60.000m3.

Lũ đã làm đổ 141 trụ điện, hơn 12.500m dây điện (huyện Duy Xuyên) và 1.230m (huyện Điện Bàn) bị lũ cuốn trôi, hư hỏng… Thiệt hại ước tính hàng trăm tỷ đồng.

Sau trận lũ lịch sử này, nhiều cử tri trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã kiến nghị các nhà máy thủy điện phải chịu trách nhiệm bồi thường về những thiệt hại do mưa lũ mà cử tri Quảng Nam cho rằng thủy điện góp phần “tăng nặng” hậu quả lũ lụt.

Tuy nhiên, Bộ Công thương khẳng định các hồ chứa thủy điện trên địa bàn Quảng Nam không gây ra lũ nên không có trách nhiệm bồi thường.

 

Ông Huỳnh Vạn Thắng cho rằng người nào gây ra thiệt hại thì người đó phải đền bù và khắc phục

Trao đổi với PV Dân trí về vấn đề bồi thường cho dân khi các nhà máy thủy điện “góp phần” gây ra lũ lớn, ông Huỳnh Vạn Thắng – Phó Giám đốc Sở NN-PTNT kiêm Phó Trưởng ban Chỉ huy PCLB&TKCN TP Đà Nẵng cho rằng, người nào gây ra thiệt hại thì người đó phải chịu trách nhiệm đền bù và khắc phục thiệt hại.

“Nếu người dân tập hợp được thiệt hại và thiệt hại đó do thủy điện gây ra thì thủy điện phải đền bù. Đó là quy định của pháp luật của nhà nước ta”, ông Huỳnh Vạn Thắng cho biết.

Công Bính